Xiaomi công bố số smartphone bán được là 27,5 triệu máy trong quý 1, nhưng lại chẳng hề đề cập số lượng smartphone xuất xưởng vào cùng kỳ năm ngoái. Các số liệu trên trông có vẻ khả quan, nhưng không ai biết hãng này đã tăng trưởng hay suy giảm. Hầu hết các công ty nghiên cứu thị trường đều cho rằng Xiaomi không tăng trưởng, nhưng với sự mập mờ mang hàm ý khen ngợi công ty thì liệu Xiaomi có đang “lừa” các cổ đông đầu tư?
Đang lên hay đang xuống?
Bất ngờ chưa từng có tiền lệ, Xiaomi lên tiếng chỉnh ngay các công ty nghiên cứu thị trường với lời khẳng định rằng sản lượng smartphone của Xiaomi trong quý 1 vừa rồi là trên 27,5 máy. Công ty của tỷ phú Lei Jun khẳng định “một số nhà phân tích nhất định” đã “không chính xác và không công bằng” khi đưa ra các con số thấp hơn. Có vẻ như lời chỉ trích này nhắm tới IDC khi hầu hết các tên tuổi quen thuộc khác đều đưa ra con số từ 27,5 đến 27,8 triệu máy, riêng IDC thì đưa ra con số 25 triệu.
Nhắc khéo vậy thôi nhưng trước đó Xiaomi lại liên tục trích dẫn IDC trong báo cáo tài chính dành cho năm 2018, thậm chí ngay cả trong câu nói về tổng số smartphone xuất xưởng cho cả năm. Hóa ra, Xiaomi chỉ muốn mượn tên các nhà phân tích khi thông tin họ đưa ra mang hàm ý khen ngợi công ty.
Kể từ năm 2016, sau đợt suy thoái đầu tiên của Xiaomi đến nay thì công ty đã không còn công bố số liệu chính thức về sản lượng và doanh số nữa, thay vào đó chỉ hé lộ doanh thu và lợi nhuận theo quy định của các sàn chứng khoán. Chính vì vậy, hiện tại hầu hết chỉ biết tới số máy bán ra chứ không hề không hề biết lượng smartphone xuất xưởng vào cùng kỳ. Như vậy thì làm sao biết được Xiaomi đang lên và tăng trưởng hay là đang xuống?
Thực tế cho thấy, không một công ty nghiên cứu thị trường nào cho rằng Xiaomi đang tăng trưởng cả. IDC tiếp tục vạch trần Xiaomi nhiều nhất khi khẳng định smartphone Xiaomi đã giảm tới 10%. Canalys và Counterpoint cho rằng con số này chỉ ở mức 1% còn Strategy Analytics đưa ra con số 3%.
Về phía Xiaomi, công ty không hề đưa ra bất kì tuyên bố gì về việc đang lên hay đang xuống, nhưng chắc chắn các chuyên gia phân tích và các công ty nghiên cứu thị trường không một ai cho rằng Xiaomi đang lên. Giả sử nếu có sự tăng trưởng, chắc chắn Xiaomi sẽ không im lặng mà thay vào đó liên tục “khoe” ngay.
Xiaomi vẫn là một công ty smartphone, nay thậm chí còn cố gắng vươn mình trở thành một hãng smartphone trung/cao cấp. Nếu có thể đưa ra những tín hiệu thực sự đáng mừng, Xiaomi không có lý do gì để giấu diếm cả. Tuy vậy thì kể từ thời điểm lên sàn đến nay, cổ phiếu của hãng này vẫn liên tục lao dốc vì các nhà đầu tư không tin tưởng vào tầm nhìn của Lei Jun.
Trong một bài đăng của Genk, năm vừa rồi lợi nhuận hoạt động của công ty đã bốc hơi tới 90%, và nếu không vì giá cổ phiếu giảm thì Xiaomi đã phải ghi nhận những khoản lỗ ròng khổng lồ. Với quy tắc không ăn lãi phần cứng quá 5%, thay vào đó phát triển phụ kiện/dịch vụ Internet của Xiaomi đã bắt đầu xuất hiện những sai lầm. Sai lầm đến nỗi công ty phải định hình lại với thương hiệu Redmi được tách ra hoạt động độc lập là thương hiệu giá rẻ, trong lúc đó thì Mi được hướng lên tầm cao hơn. Tỷ phú Lei Jun còn khẳng định sẽ không bán Mi giá dưới 450 USD nữa.
Nguyên nhân do đâu?
Nguyên nhân đến từ việc bão hòa smartphone, trước đây Xiaomi đi theo tôn chỉ “phá giá cấu hình” nhưng rồi lại phải quay ngoắt 180 độ. Vì theo các chuyên gia và thống kê của tất cả các tổ chức nghiên cứu, năm 2018 thị trường smartphone toàn cầu cũng đã thực sự bão hòa. Những người dùng chưa quen với smartphone, họ thường có khuynh hướng lựa chọn cấu hình cao với số tiền bỏ ra. Nhưng khi đã quen rồi, họ bắt đầu tìm đến những trải nghiệm tốt hơn, lâu bền hơn thay vì chỉ tìm mua những chiếc smartphone giá rẻ nhất.
Đi theo tôn chỉ của mình, Xiaomi đã phải trả giá đắt cho hiện tượng này vào năm 2016 khi thị trường lớn nhất của hãng này là sân nhà Trung Quốc bắt đầu chững lại. May mắn cho Xiaomi là công cuộc bùng nổ của hãng tại các thị trường như Ấn Độ hay Indonesia sau đó đã giúp doanh số tăng trưởng trở lại, nhưng không một thị trường nào có thể tăng trưởng vĩnh viễn cả. Xiaomi dùng phương pháp phá giá thị trường để định hình mình, nhưng hiện tại phương pháp này bắt đầu “phản lại” khi các hãng chuyển sang nâng cấp sản phẩm của mình và bỏ lại Xiaomi phía sau.
Kế đến phải kể đến sự trở lại của cái tên Samsung khi trong năm 2019 này, công ty liên tục ra mắt những smartphone mới làm lại của mình với giá thành dễ chịu nhưng sở hữu nhiều công nghệ mới như Galaxy A50, hay giá thành rẻ nhưng mang lại cảm giác chắc chắn và đáng tiền như M10. Không chỉ có Samsung, còn các cái tên “hấp dẫn” hơn như Huawei vẫn đang quá hùng mạnh với những mẫu smartphone giá “mềm” nhưng mang cấu hình ngang ngửa Mate và P, hay Oppo sớm đã tạo được đột phá riêng biệt của mình bằng camera trượt (mà Xiaomi cũng đang học tập).
Nếu cứ trách móc Xiaomi thì thật sự không đúng, không phải là hãng không hiểu điều đó. Mi 9 vừa qua được công khai ra mắt vào đúng một ngày với Galaxy S10. Xiaomi cũng đã tung ra các dòng như Mix thiết lập vị thế là dòng đầu bảng Xiaomi cho nửa sau của năm, hay dòng Black Shark chuyên chơi game mới lạ thu hút các game thủ, hoặc Pocophone cho những người dùng từng sử dụng những chiếc Redmi giá rẻ. Xiaomi thực sự đang cố gắng thay đổi hình ảnh thương hiệu, nhưng có lẽ thị trường smartphone hiện tại không cho phép điều đó và đã quá trễ chăng? Xiaomi không có nét gì đặc sắc để chứng tỏ mình với người dùng, không những thế lại còn “giấu” những con số thống kê và nếu cứ dùng mãi chiêu bài chỉ đúng với 5 năm trước đây thì mọi chuyện sẽ vô cùng khó khăn.
