Cuộc sống là một trò chơi – theo đúng nghĩa đen – mọi người đều tham gia. Tuy nhiên, trò chơi này có vẻ khó. Đây là hướng dẫn chơi hoàn chỉnh dành cho bạn.
Những điều cơ bản
Có thể bạn vẫn chưa nhận ra cuộc đời chính là một trò chơi chiến thuật. Có một số mini-game khá vui – như nhảy múa, lái xe, chạy nhảy và yêu đương – bí quyết để chiến thắng trò chơi cuộc sống đơn giản là cách bạn quản lý tài nguyên (những gì bạn có).
Điều tối quan trọng, những người chơi giỏi nhất biết dành thời gian cho những thứ đúng đắn. Sau này sẽ có cả tiền nữa, nhưng bạn luôn cần ưu tiên việc kiểm soát thời gian của chính mình.
Thời thơ ấu
Trò chơi bắt đầu khi bạn được “hóa thân” vào một nhân vật, có số phận và hoàn cảnh hoàn toàn ngẫu nhiên. Đừng hòng “cheat”, ngẫu nhiên hoàn toàn và không ai có quyền lựa chọn:
15 năm đầu của cuộc đời chỉ đơn giản là màn “hướng dẫn người mới chơi” (tutorial missions), hơi tẻ nhạt nhưng không có cách nào nhảy cóc qua màn này.
Tuổi thanh niên
Là một người chơi trẻ tuổi, bạn sẽ có rất nhiều thời gian và sức khỏe, tuy nhiên không có tí kinh nghiệm (exp) nào. Bạn sẽ thấy hầu hết mọi thứ – như công việc, tài sản và bạn bè – đều bị khóa (locked) cho đến khi bạn kiếm được một ít kinh nghiệm.
Đây là thời điểm để bạn lên cấp kĩ năng thật nhanh. Bạn sẽ không bao giờ có nhiều thời gian và năng lượng như thế lần nào nữa đâu.
Giờ khi đã chơi một cách ra trò rồi, ưu tiên hàng đầu là phân công thời gian tốt nhất có thể. Mỗi thứ bạn làm đều ảnh hưởng đến các chỉ số và kĩ năng của chính bạn:
Học lập trình:
- Tăng kỹ năng code
- Thêm triển vọng nghề nghiệp
- Tăng khả năng logic
Uống rượu:
- Sức khỏe giảm sút
- Giảm năng lượng
- “Đốt” tiền
Nghe có vẻ đơn giản, vấn đề là không phải lúc nào bạn cũng biết phải chọn việc gì, và cơ thể của bạn không phải lúc nào cũng biết nghe lời. Hãy cùng giải quyết chuyện này.
Cách tuân theo mệnh lệnh của chính mình
Nhiều người chơi lâm vào cảnh “trên bảo dưới không nghe”, ví dụ: “đi tập thể hình” thì cứ ngồi ì một chỗ.
Đây không phải lỗi (bug) của trò chơi nhé. Mọi người đều có một thanh hiển thị chỉ số, dù không thể trực tiếp thấy được. Nó đại khái trông như thế này:
Nếu một chỉ số giảm xuống quá thấp, cơ thể của bạn sẽ không tuân lệnh cho đến khi những nhu cầu đã được đáp ứng. Cứ thử ngồi học khi vừa mệt vừa đói, xem có tập trung được không hay chớp mắt một cái là ngồi lướt Facebook rồi.
Chỉ số “ý chí”(willpower) đặc biệt quan trọng. Càng về cuối ngày thì “ý chí” càng giảm, có thể được hồi phục một ít thông qua việc ăn uống, hoặc hồi phục hoàn toàn sau khi được ngủ một giấc thật ngon. Lúc “ý chí” đã xuống thấp rồi, bạn chỉ còn làm được những việc mà bản thân thật sự rất muốn làm thôi.
Mọi quyết định bạn đưa ra đều tiêu tốn “ý chí”, và quyết định bỏ qua một lựa chọn hấp dẫn để lấy một lựa chọn kém hấp dẫn hơn (ví dụ tập thể dục thay vì xem TV) cần còn nhiều “ý chí” hơn nữa.
Có rất nhiều cách để kiểm soát hành vi của mình:
1. Giữ các mức chỉ số thật cao: Nếu đói, mệt, hay cực kỳ không vui, “ý chí” của bạn sẽ sụp đổ. Hãy tự chăm sóc bản thân thật tốt.
2. Đừng yêu cầu quá nhiều “ý chí” trong một ngày: Phân những công việc yêu cầu nhiều công sức cho nhiều ngày khác nhau, xen kẽ trong đó là những việc nhẹ nhàng, đơn giản.
3. Cố gắng làm những việc quan trọng nhất trước: Như thế sẽ khiến những việc khác khó hơn một chút, nhưng sẽ giúp những việc quan trọng hàng đầu của bạn dễ hoàn thành hơn.
4. Giảm nhu cầu sử dụng “ý chí” bằng cách giảm lựa chọn: Nếu bạn đang cố gắng làm việc trên một máy tính có thể truy cập Facebook, bạn sẽ cần nhiều “ý chí” hơn vì phải liên tục bỏ dễ chọn khó (choose the hard task over the easy one). Hãy loại bỏ những thứ gây phân tâm càng sớm càng tốt.
Một trong những phần chính của trò chơi là cân bằng vài ưu tiên hàng đầu với những thanh chỉ số của cơ thể. Đừng cái “auto” vì sẽ không có việc gì ra hồn đâu.
Chọn đúng việc nên làm
Bản chất của trò chơi cuộc đời, chủ yếu là chọn đúng việc vào đúng thời điểm. Đây là một số việc chủ yếu ảnh hưởng đến các chỉ số của bạn:
Một số việc khác lại ảnh hưởng đến kỹ năng:
Bạn cần dành thời gian cho vài thứ giúp xây dựng được những chỉ số thật “khủng” – như ăn và ngủ – để giữ mức “ý chí”(willpower) thật cao. Sau đó bạn cần phát triển kĩ năng thích hợp với số thời gian còn lại.
Một số kỹ năng có giá trị hơn những kĩ năng khác. Những kỹ năng tốt có thể mở ra cho bạn vô số con đường cùng những kỹ năng khác (tech tree):
Kỹ năng máy tính:
- Nhà làm phim
- Lập trình viên -> Phát minh ra Facebook -> Tỉ phú
- Thiết kế web
Một số kỹ năng khác thì…chịu, không biết chúng có tác dụng gì:
Kết hợp các kỹ năng với nhau là hiệu quả nhất. Việc nâng cấp tối đa một kỹ năng rất khó – mà thường thì chuyện ấy là không thể. Sẽ dễ hơn nhiều nếu ta thuần thục được những kỹ năng liên quan đến nhau và kết hợp chúng thành một thứ lợi hại hơn:
Có thấy “tâm lý” (psychology) có thể khiến bạn vừa giàu vừa đẹp trai không? Học cái đó đi, càng sớm càng tốt.
Môi trường sống
Môi trường sống có tác dụng nhất định đến chỉ số, kỹ năng và tỉ lệ lên cấp (level) của bạn.
Ở đâu cũng có thể chơi cái trò này tốt cả, nhưng ở một số nơi lại dễ chơi hơn rất nhiều. Ví dụ, nếu bạn là nữ và được sinh ra ở một quốc gia không coi phụ nữa ra gì, bạn sẽ chẳng “mở khóa” được bao nhiêu thành tựu cả (unlock achievements)
Khả năng một người được sinh ra tại nơi tối ưu dành cho mình hầu như bằng 0, nên hãy tính toán thật kĩ những lựa chọn mà bạn có, xem có nên chuyển đi sớm không. Môi trường sống là bội số (multiplier) cho tất cả kỹ năng và chỉ số.
Chọn bạn đời (lấy vợ)
Chuyện tình cảm là một mini-game cực kì phức tạp, mặt khác, nó chủ yếu là hệ quả của cách mà bạn đang chơi. Nếu bạn có dàn chỉ số “khủng” và kỹ năng cao cấp, thì bạn đã rất hấp dẫn rồi. Một người chơi mệt mỏi, dễ cáu gắt và thiếu kĩ năng thật không có gì thú vị và hấp dẫn, đương nhiên là chẳng có ma nào thèm yêu!.
Mở khóa hôn nhân:
- Hạnh phúc +1
- Đau đầu x2
Đầu trò chơi, việc từ chối và bị từ chối bởi những người chơi khác là chuyện rất dễ gặp. Điều này là bình thường, nhưng xui xẻo là việc này có thể làm giảm chỉ số, vì hầu hết người chơi không giỏi xử lý những việc như vậy. Bạn sẽ cần nâng “ý chí”(willpower) của mình lên để có thể tiếp tục, và “ý chí” có thể được bù đắp bằng cách đi ngủ, nên cứ từ từ không việc gì phải vội.
80% khả năng tìm được “bạn đời” phụ thuộc vào việc trở thành phiên bản hấp dẫn nhất của chính mình – như trong đời thật – tức là dành thời gian đúng nơi đúng chỗ. Nếu bạn có tập thể dục, giao tiếp xã hội, khỏe mạnh và đang thăng tiến trong công việc, tự nhiên sẽ có sự hấp dẫn thôi. 20% còn lại đơn giản là dành thời gian cho nơi mà bạn có thể tìm được đúng người dành cho mình.
Tiền tiền tiền…
Về sau bạn sẽ phải kiểm soát thêm một thứ tài nguyên mới gọi là “tiền”. Xuyên suốt trò chơi, hầu hết người chơi đều thấy tiền tăng dần lên, tuy nhiên lại dẫn đến rất nhiều vấn đề.
Quy tắc quan trọng nhất đối với tiền là đừng bao giờ đi vay tiền, trừ khi có kiếm ra được nhiều hơn từ số tiền đã vay. Ví dụ như vay vốn để đầu tư vào học hành thì được, mượn tiền để mua giày mới thì không.
Dưới đây là một số chiến lược nên nhớ, tùy vào tham vọng của bạn:
1. Không rầu rĩ về chuyện tiền bạc: Ít căng thẳng, sống đơn giản trong mức có thể và dành dụm một ít để có dùng khi có việc khẩn cấp. Nhưng nhớ sử dụng thật tốt khoảng thời gian và tiền bạc đã dành dụm được, nếu không bạn sẽ cảm thấy hối tiếc.
2. Giàu có: Thận trọng trong lựa chọn công việc và môi trường, chuẩn bị tinh thần vì muốn phát triển bản thân sẽ phải đi rất nhiều. Bạn sẽ cần đầu tư rất nhiều vào những kĩ năng tương ứng, sẽ rất tốn thời gian. Cẩn thận đừng lạm dụng chỉ số nếu không sẽ kiệt sức và “game over” bất cứ lúc nào.
3. Siêu giàu có: Tự mở công ty để kinh doanh. Cứ làm thuê cho người khác thì gần như chẳng bao giờ giàu được. Làm việc một mình khó mà giàu được, một công ty chính là một thứ tài sản mạnh mẽ mà bạn có thể tạo ra nhiều thứ từ con số 0. Biến những thành công thành những tài sản khác, thậm chí chúng sẽ giúp bạn chẳng cần phải làm gì nữa.
Cuộc sống sau này
Những lựa chọn của bạn sẽ thay đổi theo diễn biến của trò chơi. Hôn nhân và con cái sẽ làm giảm thời gian và năng lượng, sinh ra nhiều nhân tố ngẫu nhiên (Ví dụ:“Thay tã khẩn cấp!”). Tuổi tác khiến bạn chậm chạp và không thể phát triển nhanh được nữa.
Những người chơi lớn tuổi thường có nhiều kĩ năng, tài nguyên và kinh nghiệm, mở khóa được những thành quả mà khi còn trẻ chỉ dám nằm mơ, như “sở hữu nhà”, hay “viết một cuốn tự truyện”.
Mở khóa tuổi già:
- Thính lực: -1
- Mặc quần rộng thoải mái: +10
Tất cả người chơi thường chết sau khoảng 29.000 ngày, xấp xỉ 80 năm. Nếu chỉ số và kĩ năng của bạn tốt, có thể sẽ sống thêm được một tẹo nữa. Không có bất cứ “cheat code” nào để sống bất tử.
Khởi đầu trò chơi, bạn không thể kiểm soát việc mình là ai, môi trường xung quanh như thế nào, Vào cuối trò chơi, lại như thế một lần nữa. Những quyết định trong quá khứ sẽ định hình cuộc sống tương lai của bạn, cho bạn hạnh phúc, khỏe mạnh, viên mãn – hoặc ngược lại – vào những phút giây cuối đời, bạn cũng chẳng thể làm được gì để thay đổi những chuyện ấy nữa. Ngoại trừ ngẫm lại những ngày tháng đã qua trong sự nuối tiếc. Đó là lý do tại sao chiến thuật chơi rất quan trọng. Vì đến lúc hiểu cuộc đời là gì, ta đã đi qua hết những phần thú vị của nó mất rồi.
Xem xong hướng dẫn dành cho trò chơi cuộc đời rồi chứ? Hãy chơi cho tử tế trước khi quá muộn!
