20 năm quả là một chặng đường dài, và đặc biệt hơn khi nói về tuổi đời của một dòng sản phẩm máy tính. 6/5 vào 20 năm trước, một thiết bị có tên là iMac đã được hé lộ và giới thiệu bởi CEO của Apple là Steve Job đã giúp thay đổi cái cách người dùng lúc đó nhìn nhận về một chiếc máy tính. Thứ có thể giúp iMac tạo được sự ảnh hưởng lớn đến như vậy có lẽ quan trọng hơn hết chính là câu chuyện về thiết kế của iMac. Các khám phá về màu sắc, hình thức, vật liệu và sự nhỏ gọn đã đánh dấu những đột phá đáng kể trong suốt những năm qua. Để kỉ niệm 20 năm chặng đường dài của iMac, hãy cùng nhìn qua sự tiến hóa trong lối thiết kế của iMac.
Nói không với màu beige
Màu beige hay còn gọi là màu be là tên gọi màu sắc mượn của tiếng Pháp. Màu be là màu nâu sữa nhạt gần trùng với màu da và trong thời gian đó, những chiếc máy tính đa phần đều có tông màu chủ đạo này (hoặc khác biệt một chút là màu xám kim loại).
Vào đầu năm 1998, một Apple cố gắng hồi sinh khi đang mắc kẹt trong nhiệm vụ lắp đầy sản phẩm của mình. Đó chính là dòng là máy tính để bàn dành cho người tiêu dùng, một phân khúc của thị trường đã trở nên cũ kĩ và không có gì đáng kể. Sự thống lĩnh của màu be khi đó vẫn rất lớn, và thậm chí các thiết kế riêng của Apple cũng chẳng khác gì mấy so với các sản phẩm của công ty trong khoảng 10 năm trước. Apple đã có cơ hội để tạo ra một cú huých lớn đến tất cả mọi người và công ty đã nắm lấy nó.
Mẫu iMac đầu tiên là một sản phẩm đầy những cái đầu tiên. Đó là chiếc máy tính đầu tiên của Apple được xây dựng cho thời đại internet (đó là lí do có chữ “i” trong iMac). iMac là chiếc máy tính đầu đầu tiên loại bỏ tất cả các giao thức kết nối I / O (input/output) di sản để có lợi cho tiêu chuẩn USB hiện đại hơn. Và đó là lần đầu tiên cho mọi người thấy rằng máy tính có thể “ngầu” như thế. Để thiết kế iMac, Apple đã thúc đẩy đội ngũ thiết kế công nghiệp tiềm ẩn của mình, một nhóm mà không được hỗ trợ bởi bởi các nhà lãnh đạo công ty trước đây. Trong khi iMac không phải là sản phẩm đầu tiên của Apple sử dụng nhựa trong, thì nó đã quyết định trở thành một sản phẩm “không phải PC” hơn khi không có bất kì chỗ màu be nào được tìm thấy.
Phó giám đốc thiết kế công nghiệp của Apple thời điểm đó – Jony Ive đã đặt câu hỏi:” Gia đình Jetson (trong chương trình truyền hình phim hoạt hình The Jetson) sẽ có máy tính gi?” khi thiết kết chiếc iMac đầu tiên. Cổ điển-Tương lai (Retro-futurims) đóng một vai trò rất quan trọng nhưng thầm lặng trong sự quyến rũ của máy tính thu hút người dùng, đây là hai yếu tố được lấy cảm hứng kết hợp từ trong series phim hoạt hình cùng với chiếc máy tính cổ điển terminal computer. Các màu sắc rực rỡ của iMac cũng thể hiện tinh thần của những chiếc máy đánh chữ Olivetti vào những năm 1960, vốn đáng chú ý trên thị trường khi sử dụng màu sắc rực rỡ trên một thị trường bị chi phối bởi thiết kế “đần độn” và khá giống nhau.
Màu sắc đa dạng, hấp dẫn
“Bondi blue” là màu được chọn cho chiếc iMac đầu tiên, được cho là đặt theo tên của vùng biển Bondi ở Sydney, Australia. Đầu năm 1999, Steve Jobs đã công bố một dòng năm chiếc iMac mới trải rộng trên nhiều màu sắc: blueberry (xanh việt quất), grape (tím nho), tangerine (cam quýt), lime (chanh xanh), và strawberry (dâu hồng). Những màu sắc này làm cho máy tính cảm thấy gần gũi với con người hơn và cho phép người dùng thể hiện tính cách bản thân qua các màu sắc. Ngay cả các sản phẩm chuyên nghiệp của Apple sau đó cũng sẽ có màu sắc gây ấn tượng, giống như dòng màn hình cho studio lấy cảm hứng từ iMac được ra mắt vào năm 1999.
Kỹ thuật màu, vỏ trong suốt của iMac hóa ra đóng một vai trò không hề nhỏ. Theo Jobs, nhựa không chỉ đơn thuần tồn tại trong thiết kế của họ, mà họ muốn nó “sống động” hơn. Các nhóm của công ty đã dành hơn 6 tháng để xác định cách tạo ra màu sắc chính xác mà họ muốn.
Chưa đầy một năm sau, iMac đã được chứng kiến một sự thay đổi lớn về thiết kế. Kiểu dáng tinh tế bao gồm vỏ ngắn hơn, loa cải tiến và khe ổ đĩa quang được làm nhẵn các cạnh thô của máy tính. Apple thu nhỏ các thành phần bên trong, làm cho vỏ ngoài của iMac trông mờ hơn. Việc thông gió được thêm vào một cách kín đáo xung quanh tay cầm của iMac để làm mát đối lưu. Ngoài 5 màu được cung cấp trước đây, iMac phiên bản đặc biệt chỉ có sẵn màu graphite mờ.
Apple tiếp tục thử nghiệm các màu sắc của iMac trong các mẫu tiếp theo. Năm 2000, 4 màu mới – Indigo, Ruby, Sage và Snow đã tham gia cùng với màu Graphite với nhiều mức giá khác nhau, thay thế 5 màu gốc. Cũng đi kèm với iMac là Pro Keyboard và Mouse mới của Apple, thiết bị sau này chứng minh được nhiều tính năng phổ biến hơn với khách hàng so với chuột giống “cầu hockey” đi kèm với iMac đầu tiên.
Đầu năm 2001, màu Ruby, Sage và Snow đã dọn đường cho “màu sắc” mới mà Steve Jobs cho biết đã làm việc trong 18 tháng. Cả hai màu “Flower Power” và “Blue Dalmatian” iMac đều được đúc các khuôn hình thù, thay vì được dán đề can. Vào tháng 7 cùng năm, màu Snow quay trở lại và cả hai mẫu đều bị bỏ đi, để lại ba màu trong dòng.
Hub kĩ thuật số tối thượng
Tại Macworld San Francisco vào năm 2002, cuộc trò chuyện về thiết kế của iMac chuyển từ về màu sắc sang hình dạng.Lúc này, việc cần làm thiết kế lại nền tảng để tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi từ màn hình CRT sang màn hình phẳng, công nghệ LCD. Apple đã chọn không sử dụng “cưa” để cưa iMac mỏng đi, mà thay vào đó tạo ra một hình thức hoàn toàn mới mà Jony Ive đã nhận xét “xuất hiện để thách thức trọng lực”. Một bảng điều khiển LCD 15-inch treo trên một chiếc “cổ” bóng loáng, cùng với đó là các thành phần linh kiện được đặt trong một phần như nhà vòm. Bằng cách giữ khung gầm của máy tính riêng biệt với màn hình của nó, màn hình LCD có thể giữ được độ mỏng và “đúng với chính nó”, theo Steve Jobs.
Thiết kế mới này là một ví dụ hoàn hảo cho việc làm thế nào mà khó khăn, hạn chế này có thể khiến cho thiết kế của iMac trở nên tinh tế và thanh lịch hơn. Thay vì chờ đợi cho công nghệ của các thành phần iMac bắt kịp với tham vọng thiết kế của công ty, Apple đã biến giới hạn thành một tính năng. Trong khi nhìn khách quan mang dáng vẻ hiện đại hơn so với người tiền nhiệm của nó, iMac mới vẫn giữ lại nét quyến rũ của phiên bản gốc. Một số người đã gọi nó là “Luxo Lamp iMac”, giống với chiếc đèn Luxo Jr. của Pixar, và một số khác đã so sánh iMac với dòng máy truyền hình Philco Predicta vào năm 1950 nổi tiếng. Pixar thậm chí còn cộng tác với Apple để tạo ra hai bộ phim hoạt hình ngắn có sự góp mặt iMac. Thiết kế cơ bản của iMac vào thời điểm đó đã giành được vị trí trong bộ phận Kiến trúc và Thiết kế của Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (Museum of Modern Art).
Các cổng kết nối của iMac lúc này đều được tích hợp vào phần bộ phận giống nhà mái vòm, cùng với đó chiếc khe đĩa quang tạo nên một hub kĩ thuật số vô cùng tối tân và tối thượng ở thời điểm hiện tại.
“Từ những người sáng tạo của iPod”
Sân chơi của Apple cho thế hệ tiếp theo của iMac được mô tả thật đơn giản. “Từ những người sáng tạo của iPod.” Một câu ngắn gọn nói việc kinh doanh của Apple đã được chuyển đổi nhanh như thế nào bởi các máy nghe nhạc. Từ một phụ kiện cho một mục đích, iPod bây giờ là một phần không thể thiếu của lối sống kỹ thuật số hiện đại, và ảnh hưởng trực tiếp đến thiết kế của các sản phẩm lớn hơn của Apple.
Thoạt nhìn nhanh, thiết kế của iMac G5 dường như mâu thuẫn với những bình luận mà Steve Jobs đưa ra trong khi giới thiệu hệ thống các sản phẩm thế hệ trước khoảng 3 năm trước đó. Ẩn phía đằng sau màn hình là toàn bộ chiếc máy tính, với các ổ đĩa được gắn song song với màn hình. Cuối cùng thì một chiếc iMac tương đối mỏng nhưng hiệu năng vẫn được đảm bảo đã ra đời.
Với toàn bộ máy chỉ dưới 2 inch và treo trên một bệ nhôm, Apple tuyên bố rằng iMac G5 là máy tính để bàn mỏng nhất thế giới vào thời điểm đó. Dòng sản phẩm màn hình chuyên nghiệp Cinema Display được công bố trước đó trong cùng một năm cùng chia sẻ lối thiết kế và độ mỏng với iMac mới, nhưng được đóng khung bằng nhôm để phù hợp với Power Mac G5. Mặt khác, vỏ nhựa của iMac đã bổ sung cho các sản phẩm tiêu dùng khác của Apple như iBook và iPod.
Chiếc máy tính cũ đã đi đâu rồi?
Vào tháng 10 năm 2005, vỏ máy iMac G5 được làm mỏng đi, với các cạnh nhọn và đặt lại các cổng kết nối I / O dọc theo phía sau lưng. Apple cũng tích hợp một camera iSight phía trên màn hình – lần đầu tiên cho bất kỳ chiếc máy Mac nào khác. Trước đây, các hội nghị thông qua việc truyền hình yêu cầu mua riêng máy ảnh iSight của Apple – phụ kiện đắt, 150 đô la được kết nối với cáp FireWire. Phiên bản cập nhật của iMac G5 cũng được trang bị bộ điều khiển từ xa hồng ngoại 6 nút mới của Apple, một phụ kiện được thiết kế để điều khiển ứng dụng media có tên Front Row của Mac OS X và sau đó được sử dụng với Apple TV thế hệ đầu tiên. Khi không sử dụng, bộ điều khiển sẽ được gắn vào mặt bên của iMac bằng lực hút của nam châm.
Thiết kế mỏng hơn của G5 chỉ mới được vài tháng tuổi khi Apple thông báo rằng iMac sẽ là máy Mac đầu tiên được bán kèm với bộ vi xử lý của Intel. Qua đêm hôm sau, một chiếc máy tính nhanh gấp hai lần trong cùng một vỏ được ra đời. Một sự làm mới vào tháng 9 năm 2006 đã thêm một mẫu 24-inch vào dòng sản phẩm – chiếc màn hình lớn nhất của iMac trong thời điểm đó.
Tất cả-trong-một cho mọi người
Cũng giống như iPod đã truyền cảm hứng từ thiết kế cho iMac G5, iPhone cũng đã truyền cảm hứng cho dòng máy tính để bàn thế hệ tiếp theo của Apple. Một màn hình lớn, bóng loáng được đóng trong khung bởi một khung bezel kính màu đen và vỏ nhôm làm cho iMac trông hiện đại hơn ngay lập tức. Nhựa đã bị loại bỏ gần như hoàn toàn, dành chỗ cho một bảng điều khiển phía sau màu đen matte (đen bóng mờ). Những điều này kết hợp với bàn phím nhôm siêu mỏng vào thời điểm, cùng với đó là một con ốc có thể nhìn thấy trên vỏ ngoài được sử dụng để truy cập vào khe nâng cấp RAM.
Ngoài việc chuyển sang vỏ bọc bằng nhôm và kính mang lại nhiều lợi ích cho iPhone, việc này cùng đem lại nhiều lợi ích cho Apple. Steve Jobs lưu ý rằng người dùng chuyên nghiệp cảm thấy thiết kế mới trông giống một máy tính chuyên nghiệp hơn là mô hình mẫu, và người tiêu dùng cảm thấy nó trông giống như một sản phẩm tiêu dùng cao cấp hơn. Phản hồi này có thể đã góp phần quyết định của Apple ủng hộ nhôm và kính trên nhựa màu trắng trên MacBook tiêu dùng của họ trong năm 2008.
Nhôm và thủy tinh cũng có khả năng tái chế cao. Hệ dung sai (có thể hiểu là độ sai lệch) của Apple đối với thiết kế thân thiện và môi trường đã phát triển liên tục chặt chẽ hơn, và sự chuyển đổi lên màn hình 20 và 24 inch có nghĩa là nhiều vật liệu thậm chí sẽ được sử dụng trong mọi máy của công ty. Chuyển sang nhôm và kính trên nhựa thể hiện một bước nhảy vọt lớn về tính bền vững của các iMac.
Tăng trải nhiệm nhìn của bạn
Nếu nhôm và kính làm cho iMac trông giống như một sản phẩm chuyên nghiệp, nó xứng đáng để cảm thấy như vậy. Được giới thiệu vào tháng 10 năm 2009, cuộc hội thoại xung quanh iMac 21,5 và 27 inch đã bị chi phối bởi các màn hình. Màn hình rộng, các tấm nền đèn nền LED phù hợp cho các ứng dụng thuộc lĩnh vực sáng tạo và truyền thông. Tăng chiều rộng khung cũng có nghĩa là các thành phần mạnh mẽ hơn có thể được tích hợp bên trong.
Trong khi màn hình là sự thay đổi lớn nhất, Apple cũng đã điều chỉnh thiết kế của iMac theo nhiều cách khác nhau. Cạnh-liền-cạnh (edge-to-edge) và mặt sau hoàn toàn bằng nhôm giúp tạo ra được một vẻ ngoài liền mạch hơn. Một bàn phím không dây và Magic Mouse mới trở thành tiêu chuẩn, thay thế cho chuột Mighty và Bàn phím Apple Keyboard có dây bằng bàn phím số. Một điều khiển từ xa để điều khiển Front Row không còn được bao gồm trong hộp sản phẩm.
Đem iMac lên trên đỉnh của đỉnh
Một quyết tâm để làm cho iMac thậm chí mỏng hơn đã thúc đẩy Apple phát triển và tinh chỉnh các quy trình kỹ thuật mới và hiện có cho các mẫu iMac của năm 2012. Một bảng điều khiển phủ nhiều lớp bởi một quá trình gọi là lắng đọng plasma làm cho màn hình mỏng hơn và phản xạ ít hơn 75%. Vỏ nhôm của máy tính có các cạnh quá mỏng để dễ dàng hàn bằng các phương pháp truyền thống, vì vậy Apple đã chuyển sang một quá trình được gọi là hàn ma sát khuấy (friction-stir welding), thường được sử dụng trong việc chế tạo các bộ phận máy bay. Những tiến bộ này và các tiến bộ khác đã giúp iMac giảm 40% khối lượng nội bộ của máy tính. Giảm độ dày xuống chỉ còn khoảng 5mm, iMac mới vẫn bị phình ra ở chính giữa mặt sau, nhưng giấu chỗ phình này không là vấn đề quá lớn. “Chẳng phải kinh ngạc lắm sao khi mà một thứ gì đó mới ngay lập tức biến những gì trước đó trở nên cũ?” – Phó chủ tịch marketing Phil Schiller bình luận trong sự kiện ra mắt năm 2012.
Khi những thắng lợi và vinh quang trong thiết kế của iMac ngày càng mang hình thức đổi mới kiến trúc nội bộ, Apple thấy mình phải đối mặt với một hạn chế khác – ổ đĩa cứng quay chậm. Trong khi các iMac mỏng đi theo sau dòng MacBook và dần loại các ổ đĩa quang, các ổ SSD là giải pháp duy nhất vẫn còn quá đắt. Giải pháp của Apple lúc này là Fusion Drive, một tùy chọn lưu trữ lai kết hợp hiệu năng của một ổ SSD với dung lượng của một ổ đĩa cứng truyền thống bằng cách hợp nhất hai khối riêng biệt với nhau trong phần mềm.
Trong khi Fusion Drive là một giải pháp thông minh cho một vấn đề kỹ thuật, giống như iMac màn hình phẳng đầu tiên, nó được sinh ra từ những khó khăn mà Apple đã gặp phải. Chi phí các thành phần của iMac tiếp tục giảm, nhưng chỉ khi lưu trữ flash có thể cạnh tranh chặt chẽ về giá với ổ đĩa cứng quay thì lúc đó iMac mới có thể nắm lấy một tương lai hoàn toàn sử dụng SSD.
14.7 triệu điểm ảnh
MacBook Pro 2012 là chiếc máy Mac đầu tiên cung cấp màn hình Retina, công nghệ hiển thị mật độ điểm ảnh cao được sử dụng lần đầu tiên trong iPhone và iPad. Đến năm 2014, Apple đã sẵn sàng mang màn hình Retina đến iMac. Mẫu đầu tiên nhận được màn hình tuyệt vài này là mẫu 27-inch và sau đó trên các tấm nền 21,5-inch, 5K và 4K một lần nữa đem đến một thách thức khó khăn trong thiết kế bên trong. Apple cho biết họ phải suy nghĩ lại mọi thành phần trong iMac để hỗ trợ các độ phân giải cao như vậy. Để có thể đem đến 14,7 triệu điểm ảnh, một bộ điều khiển thời gian hiển thị tùy chỉnh (TCON) phải được xây dựng từ đầu, vì nó không tồn tại.
Năm 2015 đã giới thiệu phiên bản mới của Magic Mouse và Trackpad của Apple cũng như bàn phím Magic Keyboard mới. Tất cả ba phụ kiện đều được cấp nguồn bằng pin sạc, thay vì pin AA trong nỗ lực loại bỏ chất thải của Apple. Vào năm 2017, màn hình Retina sáng hơn và chính xác cũng hơn được thêm vào.
Đẩy mạnh đến sự chuyên nghiệp
Nó sẽ được nhớ lại khi không thừa nhận rằng thị trường máy tính để bàn đã thay đổi vào năm 2017. iMac đầu tiên được thiết kế để kết hợp sự phấn khích của internet với sự đơn giản của máy Mac. Một thư viện rộng lớn các tiêu đề của phần phần mềm và thiết lập dễ dàng làm cho nó trở thành một hệ thống lý tưởng cho người dùng máy tính ở mọi cấp độ kỹ năng. Theo nhiều cách, iPad ngày nay cũng mang tính chất xoay quanh các ý tưởng này.
Tuy vậy nhưng mặt khác, iMac ngày càng được sử dụng bởi các khách hàng chuyên nghiệp nhiều hơn. Màn hình độ phân giải cao, phần cứng mạnh mẽ hơn, và kết nối Thunderbolt làm cho chúng trở thành hệ thống lý tưởng dành cho các chuyên gia trong mảng sáng tạo. Tuy nhiên, người dùng chuyên nghiệp ngày càng lo lắng về cam kết lâu dài của Apple đối với phần cứng máy tính để bàn mạnh mẽ. Tại WWDC năm ngoái, Apple đã chế ngự được nỗi sợ này của thị trường người dùng chuyên nghiệp bằng cách giới thiệu iMac Pro.
Hệ thống máy tính để bàn mới của cũng đưa Apple đi vào lãnh thổ chưa từng được biết đến cho iMac. Không giống như iMac đặc biệt dựa trên phiên bản của G3 năm trước, iMac Pro không chỉ là một mẫu mạnh mẽ hơn mà còn được thiết kế lại hoàn toàn. Bên trong vỏ nhôm mỏng của iMac 5K là một cấu hình hoàn toàn cao cấp và đặc biệt sẽ cho bạn thấy đây không phải là một cấu hình bình thường.
Một hệ thống thông gió mới ở mặt sau cũng là dấu hiệu tiếp theo về sức mạnh của iMac Pro. Để thúc đẩy hiệu suất thuộc phân lớp máy trạm trong một không gian chật hẹp như vậy, việc cân bằng sức mạnh làm mát là hoàn toàn cần thiết. Câu chuyện thiết kế nội bộ bên trong của iMac Pro bắt đầu với hệ thống quạt ly tâm kép giống 2 chiếc tù và, được đặt cạnh nhau ở giữa máy tính. Các luồng khí lớn cho phép tản nhiệt một cách hiệu quả và im lặng. Với kiến trúc nội bộ nổi bật như vậy, iMac Pro được nhiều người cảm nhận xứng đáng trong việc có vỏ trong suốt để khoe phần bên trong hơn cả iMac gốc.
Ngoài màn hình 5K, iMac Pro còn chia sẻ một vài thành phần với anh chị em thân thiết của nó. Đây là chiếc máy Mac đầu tiên cung cấp CPU lên tới 18 lõi. Nó cũng là chiếc máy Mac đầu tiên sử dụng chip T2, silicon tùy chỉnh được dùng để điều khiển các nhiệm vụ hệ thống quan trọng và cung cấp các lợi ích khác như mã hóa dữ liệu được cải thiện và một tiến trình khởi động an toàn.
Tầm nhìn rộng mở hơn bao giờ hết
Đặt cạnh chiếc iMac bản gốc màu xanh dương cùng với những chiếc iMac mới, ta gần như không thể nhận ra chúng là thành viên của cùng một gia đình. Mặc dù khác biệt nhưng các sản phẩm iMac luôn tuân theo một chuỗi thành công không gián đoạn trong hai thập kỷ qua. Mục tiêu của Apple để làm cho một thiết bị tất cả-trong-một mạnh mẽ, dễ sử dụng đã không hề dao động. Có lẽ Jony Ive tóm tắt iMac một cách ngắn gọn nhất khi ông nói cách tiếp cận của Apple là “phát triển một giải pháp cho đến khi nó có vẻ hoàn toàn xảy ra, hoàn toàn cần thiết.”
