Windows 10 trên ARM hứa hẹn giúp máy tính xách tay rẻ hơn và hoạt động được lâu hơn. Tuy nhiên, thay đổi kiến kiến trúc cơ sở của một hệ điều hành để hỗ trợ một bộ xử lý khác không phải chuyện dễ dàng.
Những mẫu laptop Windows “luôn luôn kết nối” (Always Connected) được Microsoft kết hợp với các nhà sản xuất ra mắt với điểm đặc biệt là sử dụng vi xử lý kiến trúc ARM. Với lợi thế này, chúng có thể chạy những ứng dụng truyền thống của Windows nhưng vẫn đảm bảo thời lượng pin lâu và luôn kết nối với mạng di động 4G tốc độ cao. Tuy nhiên, chúng cũng khá đắt đỏ và vẫn còn rất nhiều hạn chế.
Các thiết bị Windows on ARM trong tương lai sẽ có hiệu năng mạnh mẽ hơn, giá rẻ hơn và cạnh tranh hơn. Nhưng, giống như mọi công nghệ khác, thế hệ đầu tiên sẽ là những thứ mà bạn nên cân nhắc bỏ qua.
Windows ARM là gì?
Windows ARM là hệ điều hành Windows 10 đầy đủ chạy trên CPU kiến trúc ARM thay vì x86 hay x64. CPU ARM thường được dùng trên các thiết bị di động như smartphone hay tablet (ví dụ như iPad), còn x86/x64 được dùng trên máy tính truyền thống với CPU Intel hay AMD.
Nền tảng phần cứng ARM mang đến một vài lợi ích. Trước hết, ARM ít tiêu thụ năng lượng hơn nên thời lượng pin cũng lâu hơn, giúp thiết bị có khả năng “khởi động ngay” tương tự điện thoại, không cần quạt tản nhiệt và đặc biệt là kết nối mạng di động. Bạn có thể gắn SIM vào để nối mạng cho thiết bị mọi lúc mọi nơi.
Hiện có 3 thiết bị Windows ARM đời đầu ra mắt sử dụng vi xử lý Snapdragon 835. Snapdragon 835 là chipset đang được trang bị trên hầu hết smartphone cao cấp của năm ngoái như Galaxy S8, Galaxy Note8, Google Pixel 2,… Vì vậy, những laptop này còn được gọi là “Windows on Snapdragon”.
Khác với Windows RT, Windows ARM là phiên bản Windows đầy đủ
Lúc ra mắt Windows 8 cách đây 6 năm, Microsoft giới thiệu thêm phiên bản Windows RT hỗ trợ CPU ARM chỉ cho phép cài ứng dụng từ Windows Store. Nhưng Windows on ARM thì khác. Đây là phiên bản Windows 10 đầy đủ với khả năng cài và chạy ứng dụng desktop. Lập trình viên có thể biên dịch ứng dụng của họ cho phù hợp với ARM để bạn sử dụng. Nếu không được lập trình viên hỗ trợ, hệ thống cũng bao gồm lớp ảo hóa giúp bạn chạy ứng dụng dành cho CPU x86 (32-bit) trên thiết bị Windows on ARM của mình.
Mặc định các thiết bị này được kích hoạt Windows S Mode, tức là chỉ cài được ứng dụng từ Windows Store, song bạn hoàn toàn yên tâm vì có thể tắt S Mode hoàn toàn miễn phí. Tóm lại, trải nghiệm sử dụng laptop Windows với CPU ARM hoàn toàn giống với laptop Windows truyền thống dùng CPU Intel hay AMD với khả năng cài phần mềm từ bất kỳ đâu. Đây thực sự là cải tiến cự kỳ lớn so với Windows RT, và tương lai của những thiết bị này cũng hứa hẹn nhiều điều thú vị và cải tiến.
Tuy nhiên, đó là chuyện của tương lai, còn những thiết bị Windows on ARM đầu tiên hiện nay vẫn còn nhiều điểm hạn chế.
Lớp ảo hóa còn giới hạn và chậm
Cụ thể hơn, nhiều chuyên viên đánh giá cho rằng ứng dụng Windows truyền thống chạy không tốt trên những thiết bị này. Trang tin The Verge viết khi trải nghiệm chiếc Asus NovaGo rằng “hiệu năng hoạt động của Chrome khá tệ, thời gian tải chậm, hiệu ứng cuộn không mượt, chuyển đổi giữa các tab cũng không nhanh. Một số ứng dụng như Slack có hiệu năng khá tệ, và Photoshop cũng không khá hơn là bao“.
Trang LaptopMag ghi rằng “Dirt 3, một tựa game đua xe cấu hình thấp dù chạy mượt trên một chiếc laptop vài triệu đồng, nhưng trên NovaGo lại mất 10 phút để vào được màn hình chính“. Kết quả khi chấm benchmark bằng Geekbench chỉ bằng một nửa so với những mẫu laptop tầm trung bình thường, nhiều công cụ benchmark cũng không hoạt động được và bị đóng đột ngột. Và họ cũng đánh giá HP ENVY 2 không khác gì mấy khi ENVY 2 cũng chạy trên nền tảng kiến trúc ARM và hiệu năng cũng tương tự.
Ngoài hiệu năng, tương thích cũng là vấn đề lớn cần lưu ý. Lớp ảo hóa chỉ tương thích với ứng dụng Windows trên nền 32-bit, tức là ứng dụng 64-bit sẽ không chạy được. Nhiều ứng dụng mới hiện nay chỉ hỗ trợ 64-bit, ví dụ Photoshop Elements sẽ không hoạt động trên laptop Windows dùng chip ARM vì nó không có phiên bản 32-bit. Nhiều tựa game mới cũng chỉ hỗ trợ 64-bit nên bạn tạm thời đừng mong chờ một cỗ máy chơi game di động đúng nghĩa.
Giá bán quá đắt
Tuy được quảng cáo rầm rộ về thời lượng pin nhưng chúng cũng không đạt như kỳ vọng. Thử nghiệm của The Vergecho thấy pin của Asus NovaGo sử dụng được từ 11 đến 12 tiếng trong điều kiện sử dụng thực tế, kém xa so với con số 22 tiếng mà Asus quảng cáo. Dù vẫn tốt hơn nhiều laptop thông thường, nhưng đó là chưa đủ.
So với những laptop dùng CPU Intel hay AMD, bạn sẽ được lợi khi mua laptop dùng ARM khi cho thời lượng pin lâu hơn (một chút), thời gian khởi động nhanh hơn và khả năng luôn luôn kết nối với mạng di động. Nhưng nhiều laptop khác cũng có 4G mà đúng không?
Lựa chọn thay thế là gì?
Có 4G là tốt, nhưng với cái giá phải trả là hiệu năng kém thì có thực sự đáng tiền? Nếu vừa muốn có 4G, chạy Windows 10 đầy đủ vừa giải quyết các khuyết điểm trên, hãy chọn mua Surface Pro với LTE Advanced. Dù có giá khá cao đến 1.449 USD (32,9 triệu đồng) song những gì nó mang lại là hoàn toàn xứng đáng.
Tuy vậy, hãy nhớ rằng dù chọn Surface Pro với LTE hay laptop Windows ARM, bạn vẫn phải trả tiền cước di động hàng tháng và mua SIM để sử dụng.
Nhưng nhiều bạn sẽ không cần laptop có 4G để lên mạng mọi lúc mọi nơi đâu. Hầu hết nhiều smartphone hiện nay đều hỗ trợ phát Wi-Fi, bạn không cần mua thêm SIM, không cần tốn thêm tiền cước di động hàng tháng nhưng vẫn làm việc thoải mái với chiếc laptop có kết nối mạng ở bất cứ đâu.
Một giải pháp khác, nếu chỉ cần các tác vụ đơn giản, không phức tạp và rườm rà thì một chiếc iPad có LTE giá 459 USD (10,4 triệu đồng) là lựa chọn phù hợp cho bạn. Vì là iPad nên nó không thể chạy ứng dụng Windows, nhưng khác với việc “làm nhưng chưa tới” như trên laptop Windows on ARM, iPad có nhiều ứng dụng riêng được tối ưu cực kỳ tốt.
Tất nhiên, sau khi đọc bài này mà bạn vẫn muốn mua laptop Windows on ARM thì đó là quyền của bạn. Chúng tôi chỉ phân tích lý do tại sao chúng chưa thể mang đến lợi ích tốt nhất cho người dùng, ít nhất là trong thời điểm hiện tại.
