Thế giới đang chứng kiến sự thay đổi lớn dưới tác động từ cuộc cách mạng công nghệ 4.0. Trẻ em, những công dân tương lai của thời đại kỹ thuật số, được sinh ra trong thời kỳ phát triển khi Internet được xem như một phần tất yếu của cuộc sống, đặc biệt là dưới ảnh hưởng của thời kỳ đại dịch khi các hoạt động của chúng ta phải diễn ra trong môi trường kỹ thuật số. Theo kết quả đo lường từ xa của Kaspersky, trong nửa đầu năm 2020, cùng với sự gia tăng của các hoạt động giáo dục và truyền thông trực tuyến trong thời kỳ đại dịch, gần 40% trẻ em Việt Nam sử dụng các phương tiện truyền thông trực tuyến như mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin; 38% truy cập nhiều phần mềm, bài hát và video trực tuyến.
Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi và thiết thực, môi trường mạng ngày nay tiềm ẩn nhiều cạm bẫy và nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em. Một nghiên cứu khác từ Kaspersky cũng cho thấy ngày càng có nhiều người lợi dụng tính ẩn danh của thế giới kỹ thuật số. Tính năng ẩn danh đang được sử dụng nhiều nhất ở Đông Nam Á với 35% người dùng, kế đó là Nam Á với 28% và Úc với 20%. Trong số này, mạng xã hội có nhiều người dùng ẩn danh nhất là Facebook (chiếm 70%). Ẩn danh trực tuyến cho phép các cá nhân tự do theo đuổi sở thích của họ và thực hiện quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, đồng thời, việc ẩn danh cũng khiến kẻ xấu dễ dàng thực hiện các hành vi thao túng, quấy rối, uy hiếp trên không gian mạng và trẻ em là một trong những đối tượng dễ bị tấn công nhất.
Với mục tiêu nâng cao nhận thức về an toàn mạng cũng như kỹ năng sử dụng Internet hiệu quả cho phụ huynh và học sinh, chương trình “Học sinh với An toàn thông tin 2022” do Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA), AIS, Cục Trẻ em thuộc Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Vụ Công tác học sinh sinh viên thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo đồng tổ chức. Diễn ra từ ngày 3/3 đến ngày 24/3/2022, cuộc thi đã thu hút gần 600,000 học sinh đến từ 6,000 trường THCS trên cả nước tham gia. Nhờ những ý nghĩa thiết thực, chương trình này được coi là liều “Vắc xin số” để trẻ em tự bảo vệ mình và phát triển an toàn, lành mạnh trong không gian kỹ thuật số.
Ngoài vai trò là nhà tài trợ vàng cho sự kiện, chuyên gia Kaspersky còn chia sẻ nhiều thông tin hữu ích với phụ huynh và nhà trường xoay quanh chủ đề bảo vệ trẻ em khi trực tuyến. Ông Ngô Tấn Vũ Khanh, Giám đốc Kaspersky Việt Nam, chia sẻ: “Thực tế ngày nay, trẻ em khi sinh ra đã cầm trên tay chiếc điện thoại thông minh, và các bậc cha mẹ ngày nay đang nuôi dạy con cái trong một thế giới rất khác so với thời cha mẹ của họ. Thế giới trực tuyến có đầy những bài học, thông tin và niềm vui. Nếu được sử dụng đúng cách, nó có thể mang lại những lợi ích to lớn cho trẻ em. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ cũng cần nhận thức rõ về tác hại có thể xảy đến với trẻ em và thanh thiếu niên khi các em bị cuốn vào thế giới mạng phức tạp mà không có sự tư vấn, hướng dẫn và giám sát phù hợp”.
Dưới đây là một vài biện pháp các bậc phụ huynh có thể áp dụng để nuôi dạy con trẻ hiệu quả và an toàn hơn trong một thế giới kỹ thuật số:
- Đồng hành với con cái với tinh thần cởi mở và hiểu biết, thay vì cấm đoán. Trò chuyện có trách nhiệm với con về những lợi ích và rủi ro khi tham gia không gian mạng để con tự do thử nghiệm trong phạm vi cho phép và rút ra bài học cho riêng mình.
- Thảo luận với con về thời gian dành cho mạng xã hội để cân bằng các hoạt động thể chất khác. Hãy là một tấm gương tốt. Thực hành những gì bạn rao giảng để con bạn tin tưởng và hiểu rằng bạn chỉ muốn bảo vệ chúng.
- Tìm hiểu về các bài đăng trên mạng xã hội của con và những người bạn mà chúng giao tiếp và ngăn chúng truy cập các trang web không an toàn bằng cách hạn chế một danh mục cụ thể. Đây có thể coi là một công cụ đắc lực trong việc hướng dẫn và đồng hành cùng trẻ khám phá thế giới trực tuyến một cách an toàn và hiệu quả.
Chọn một giải pháp và công cụ bảo mật toàn diện để giúp bảo vệ trẻ em khỏi các mối đe dọa trên mạng. Điển hình, với giải pháp Kaspersky Safe Kids do Kaspersky nghiên cứu, phụ huynh có thể quản lý thời gian truy cập, cũng như giám sát các hoạt động trực tuyến của con em mình khi sử dụng máy tính, máy tính bảng hay điện thoại thông minh. Ngoài ra, tính năng Tìm kiếm an toàn trên YouTube sẽ giúp hạn chế các kết quả tìm kiếm không phù hợp với lứa tuổi như nội dung liên quan đến ma túy, nội dung người lớn.
