Trong những năm trở lại đây, các cuộc tấn công bằng mã độc tống tiền (ransomware) đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với doanh nghiệp trên toàn cầu. Không chỉ những tên tuổi lớn như Casio (2024), TSMC hay Boeing (2023) trở thành nạn nhân, mà tại Việt Nam cũng ghi nhận nhiều tổ chức chịu ảnh hưởng nặng nề bởi loại hình tấn công này. Ngoài thiệt hại tài chính và gián đoạn hoạt động, uy tín thương hiệu cũng chịu tổn thất lớn, buộc các doanh nghiệp phải nghiêm túc nhìn nhận lại chiến lược bảo vệ dữ liệu hiện có.

Trong bối cảnh các hình thức tấn công mạng ngày càng tinh vi và liên tục gia tăng, việc đảm bảo an toàn cho dữ liệu không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc. Tuy vậy, từ góc nhìn công nghệ thông tin, việc bảo vệ toàn diện lượng dữ liệu khổng lồ luôn là một bài toán khó. Hệ thống vận hành phức tạp, tích hợp nhiều nền tảng phần mềm và phần cứng khác nhau thường dẫn đến những lỗ hổng khó kiểm soát, khiến công tác kiểm toán hoặc duy trì tính toàn vẹn dữ liệu gặp nhiều trở ngại.

Chính vì vậy, các thiết bị sao lưu tích hợp phần cứng và phần mềm đang dần trở thành giải pháp được nhiều doanh nghiệp cân nhắc để gia tăng khả năng chủ động đối phó với rủi ro.

Không chỉ lưu trữ, mà còn phải phục hồi hiệu quả

Để xây dựng một chiến lược sao lưu hiệu quả, doanh nghiệp không chỉ cần quan tâm đến tốc độ và dung lượng lưu trữ, mà còn phải đảm bảo khả năng phục hồi dữ liệu trong trường hợp xảy ra sự cố.

Điều quan trọng là dữ liệu gốc phải được sao lưu một cách chính xác và nhanh chóng, đồng thời có thể phục hồi toàn diện. Những thiết bị ứng dụng công nghệ chống trùng lặp toàn cầu (global deduplication) có thể rút ngắn thời gian sao lưu và giảm tải băng thông, từ đó góp phần nâng cao hiệu suất và hỗ trợ doanh nghiệp đạt được chỉ số RPO (Recovery Point Objective) mong muốn.

Song song với đó, việc kết hợp giữa phương thức sao lưu tại chỗ (onsite) và sao lưu ngoài hệ thống (offsite) đang được khuyến nghị để đối phó với rủi ro từ ransomware. Bản sao ngoài hệ thống có thể được bảo vệ bằng công nghệ lưu trữ bất biến (immutable) và WORM (Write Once, Read Many), giúp chống lại mọi hành vi chỉnh sửa hoặc xóa dữ liệu trong thời gian lưu trữ. Ngoài ra, các bản sao này cũng được mã hóa trước khi truyền đi nhằm đảm bảo an toàn khi dữ liệu được chuyển đến các địa điểm từ xa.

Một yếu tố then chốt khác là khả năng kiểm thử và xác minh phục hồi. Nhiều thiết bị cho phép tạo môi trường sandbox ngay trên chính hệ thống, giúp doanh nghiệp kiểm tra kịch bản khôi phục mà không ảnh hưởng đến môi trường sản xuất. Ngoài ra, các công cụ xác minh tự động như tạo video chứng minh khả năng khôi phục cũng đang được tích hợp. Doanh nghiệp có thể thực hiện các thao tác như phục hồi từng tệp, từng hệ thống, chuyển đổi từ máy vật lý sang ảo (P2V) hoặc giữa các môi trường ảo (V2V) linh hoạt tùy theo yêu cầu về RTO (Recovery Time Objective).

Dữ liệu sạch – yếu tố sống còn trong kỷ nguyên tấn công mạng

Một quan niệm sai lầm phổ biến là cho rằng hệ thống sao lưu luôn là vùng an toàn tuyệt đối. Trong thực tế, các hệ thống này vẫn có thể trở thành mục tiêu tấn công nếu không được bảo vệ đúng cách. Các giải pháp sao lưu hiện đại cần được triển khai với tư duy bảo mật toàn diện, bao gồm:

• Phân quyền người dùng theo vai trò, chỉ cho phép truy cập phù hợp với nhiệm vụ được giao.
• Giới hạn truy cập theo IP, chỉ chấp nhận các địa chỉ IP đã được cấp quyền nhằm ngăn chặn truy cập trái phép hoặc tấn công từ bên ngoài.
• Tạo bản sao ngoại tuyến, tách biệt hoàn toàn khỏi mạng nội bộ để giữ một phiên bản sạch, tránh rủi ro lây nhiễm.

Thay vì chỉ dừng lại ở mô hình sao lưu 3-2-1 truyền thống (3 bản sao, 2 phương tiện lưu trữ, 1 bản offsite), doanh nghiệp nên bổ sung thêm một lớp bảo vệ bằng bản sao ngoại tuyến (air-gap), qua đó tăng cường khả năng sẵn sàng khôi phục khi cần thiết.

Giải pháp tập trung cho hệ thống phân tán

Đối với những doanh nghiệp có hệ thống chi nhánh trải rộng, việc quản lý sao lưu theo phương thức truyền thống thường dẫn đến thiếu đồng bộ, chậm phản ứng khi xảy ra sự cố. Giải pháp sao lưu hiện đại như ActiveProtect hỗ trợ quản lý tập trung tới 2,500 máy chủ và 150,000 workload từ một bảng điều khiển duy nhất. Nhờ vậy, đội ngũ IT có thể nhanh chóng phát hiện sự cố, đánh giá tình trạng hệ thống và tiến hành phục hồi từ xa mà không cần can thiệp trực tiếp tại từng địa điểm.

Kết luận

Đối mặt với các mối đe dọa ngày càng tinh vi và phổ biến như ransomware, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào những công cụ riêng lẻ. Một chiến lược bảo vệ dữ liệu toàn diện, kết hợp giữa công nghệ sao lưu hiện đại và tư duy bảo mật cập nhật là yếu tố then chốt để đảm bảo khả năng phục hồi và duy trì hoạt động liên tục.

Giải pháp như ActiveProtect từ Synology đang giúp nhiều tổ chức giảm gánh nặng thủ công, chuẩn hóa quy trình sao lưu và phục hồi, đồng thời gia tăng mức độ sẵn sàng trước mọi kịch bản tấn công. Đó chính là cách doanh nghiệp chủ động bảo vệ tài sản số trong thời đại số.