Ngay sau khi Ukraine bị tấn công vào năm 2022, các nhiếp ảnh gia trong nước đã bắt đầu ghi lại những hình ảnh các di tích văn hóa bị tàn phá để giúp bảo tồn di sản quốc gia và thu thập chứng cứ cho việc phục hồi. Tuy nhiên, sự lan truyền của những hình ảnh giả liên quan đến chiến tranh đã gây ra một vấn đề: Mọi người không thể chắc chắn bức ảnh nào là thật.
Trong bối cảnh này, deepfakes – các nội dung giả mạo do AI tạo ra – đã trở thành mối đe dọa lớn đối với nhận thức xã hội và an ninh thông tin toàn cầu. Microsoft đã phát triển bộ công cụ Content Integrity Suite để giải quyết thách thức này, đảm bảo minh bạch trong nguồn gốc nội dung và chống lại thông tin sai lệch.
Tác động nguy hiểm của deepfakes
Deepfakes không chỉ dừng lại ở việc gây nhầm lẫn, mà còn mang theo nguy cơ nghiêm trọng, từ đánh cắp danh tính, lừa đảo tài chính đến can thiệp bầu cử. Theo ông Andrew Jenks, Chủ tịch Liên minh Xác minh và Chứng thực Nội dung (C2PA), “Deepfakes là một dạng tấn công vào nhận thức, làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận thực tế và tương tác với thế giới.”
Vấn đề trở nên phức tạp hơn khi thông tin nguồn gốc của nội dung thường biến mất trong quá trình chia sẻ. Điều này làm người dùng khó phân biệt giữa nội dung thật và giả, gây tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin số.
Content Integrity Suite: Minh bạch và an toàn
Microsoft đã giới thiệu bộ công cụ Content Integrity Suite, hiện đang ở giai đoạn thử nghiệm, với nhiều tính năng đột phá:
- Thông tin Xác thực Nội dung (Content Credentials): Cho phép các nhà sáng tạo và nhà xuất bản tích hợp siêu dữ liệu được mã hóa vào ảnh, video và âm thanh. Siêu dữ liệu bao gồm thông tin về người tạo, thời điểm tạo và việc sử dụng AI.
- Công cụ kiểm tra tính toàn vẹn: Tiện ích mở rộng trình duyệt giúp người dùng quét và kiểm tra thông tin xác thực.
- Biểu tượng Thông tin Xác thực: Hiển thị trên các nền tảng như LinkedIn để người dùng nhận biết nguồn gốc và độ tin cậy của nội dung.
Những giải pháp này giúp người dùng hiểu rõ nguồn gốc, lịch sử nội dung, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt khi tiếp nhận và chia sẻ thông tin.
Ứng dụng trong các sản phẩm của Microsoft
Microsoft đã tích hợp công nghệ Thông tin Xác thực vào nhiều sản phẩm AI như Designer, Copilot, Paint, và các mô hình trong Azure OpenAI Service. Những ứng dụng này không chỉ công khai việc sử dụng AI mà còn cung cấp chi tiết thời gian tạo nội dung, góp phần ngăn chặn lạm dụng deepfake.
Ví dụ, tính năng làm mờ khuôn mặt trong ảnh tải lên trên Copilot là một biện pháp thiết thực để bảo vệ quyền riêng tư và ngăn chặn việc sử dụng trái phép hình ảnh.
Cách nhận diện deepfakes
Microsoft cũng chia sẻ các phương pháp giúp người dùng phát hiện nội dung giả mạo:
- Tìm hiểu nguồn gốc: Kiểm tra thông tin mô tả hoặc sử dụng công cụ tìm kiếm hình ảnh để truy vết lịch sử nội dung.
- Xác định mục đích: Phân tích xem nội dung được tạo ra với mục đích giải trí, cung cấp thông tin hay thao túng người xem.
- Tìm dấu hiệu bất thường: Các lỗi phổ biến trong deepfakes bao gồm chi tiết mờ, ánh sáng không đồng nhất, trang phục không khớp hoặc kết cấu bề mặt thiếu tự nhiên.
- Rèn luyện kỹ năng nhận diện AI: Thử các bài kiểm tra như “Real or Not” để nâng cao khả năng phân biệt nội dung thật và giả.
Đồng sáng lập C2PA và kêu gọi hợp tác toàn cầu
Microsoft, với vai trò đồng sáng lập Liên minh C2PA, đã hợp tác cùng gần 200 tổ chức để phát triển tiêu chuẩn kỹ thuật mở, giúp xác minh nguồn gốc và lịch sử của nội dung số. Ngoài ra, công ty cũng thúc đẩy nghiên cứu và xây dựng quy định pháp lý nhằm đảm bảo minh bạch và trách nhiệm trong ứng dụng AI.
Hướng tới một hệ sinh thái số an toàn và đáng tin cậy
Ông Andrew Jenks nhấn mạnh: “Không một công ty hay giải pháp riêng lẻ nào có thể giải quyết hoàn toàn vấn đề này. Chúng ta cần sự phối hợp giữa nghiên cứu, kỹ thuật, chính sách và tình báo an ninh để bảo vệ hệ thống thông tin trong thời đại kỹ thuật số phức tạp.”
