Kính viễn vọng không gian James Webb vừa chụp lại một hiện tượng kỳ lạ cách Trái Đất 3.6 tỷ năm ánh sáng: Một siêu tân tinh (supernova) xuất hiện ba lần, ở ba giai đoạn khác nhau trong quá trình phát nổ, tất cả trong cùng một hình ảnh. Điều quan trọng hơn, hình ảnh này có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về tốc độ giãn nở của vũ trụ.
Nhóm nghiên cứu đã chọn quan sát cụm thiên hà PLCK G165.7+67.0, hay còn gọi là G165, do tỷ lệ hình thành sao cao ở đây dẫn đến tỷ lệ xuất hiện siêu tân tinh lớn. Trong hình ảnh mà bạn có thể thấy ở trên, có một vệt sáng với ba điểm sáng riêng biệt. Theo Tiến sĩ Brenda Frye từ Đại học Arizona, các điểm sáng đó là một ngôi sao lùn trắng đang nổ tung. Ánh sáng của siêu tân tinh này đã bị bẻ cong và phân tán bởi một cụm thiên hà giữa Trái Đất và ngôi sao, tạo ra ba hình ảnh khác nhau của vụ nổ. Frye so sánh hiện tượng này với một chiếc gương ba chiều, nơi bạn nhìn thấy các góc nhìn khác nhau của một người ngồi trước nó.
Điều đặc biệt ở hình ảnh này là nó ghi lại ba giai đoạn khác nhau trong vụ nổ của siêu tân tinh: Giai đoạn đầu, giữa và cuối. Do ánh sáng của siêu tân tinh đi qua các đường cong khác nhau do cụm thiên hà phía trước, mỗi con đường ánh sáng có độ dài khác nhau, dẫn đến việc kính viễn vọng Webb có thể ghi lại ba thời điểm riêng biệt của vụ nổ trong cùng một khung hình.
Frye giải thích rằng những hình ảnh này rất quan trọng vì chúng giúp xác định một giá trị gọi là Hằng số Hubble (H0), con số mô tả tốc độ giãn nở của vũ trụ hiện tại. Hằng số này cũng có thể cho chúng ta biết thêm về tuổi và lịch sử của vũ trụ. Các nhà khoa học hiện vẫn chưa thống nhất về giá trị chính xác của Hằng số Hubble, và nhóm nghiên cứu hy vọng hình ảnh siêu tân tinh này sẽ mang lại sự rõ ràng hơn.
Tiến sĩ Wendy Freedman từ Đại học Chicago từng dẫn đầu một nhóm nghiên cứu vào năm 2001 và tìm ra giá trị của Hằng số Hubble là 72. Các nhóm nghiên cứu khác đưa ra con số dao động từ 69.8 đến 74 km/giây mỗi megaparsec. Trong khi đó, nhóm của Frye đã báo cáo một giá trị mới là 75.4, với biên độ dao động cộng trừ một vài đơn vị. Kết quả này có sự khác biệt với các giá trị được tính toán khi vũ trụ còn trẻ, cho thấy vẫn còn nhiều điểm cần khám phá. Frye cho biết thêm, những quan sát trong tương lai sẽ giúp cải thiện độ chính xác của giá trị này.
